اعتماد به نفس خانواده در ایام شیوع کرونا
مقاله‌ی زیر، چکیده‌ای است از برخی توصیه‌های «یونیسف» (صندوق کودکان سازمان ملل) خطاب به والدین در هنگام شیوع بیماری کرونا که توجه به آن باعث افزایش اعتماد به نفس خانواده و آرامش بیشتر والدین و فرزندان خواهد شد.
با مدیرشاد همراه باشید.
کرونا و اعتماد به نفس خانواده
تعطیلی مدارس، دورکاری، حفظ فاصله‌ی فردی و قرنطینه، دشواری‌هایی را برای همه به همراه دارد، بخصوص برای والدین.
در این مقاله تلاش کرده‌ایم که سرنخ‌هایی برای والدین و مراقبان کودکان برای عبور راحت‌تر از مرحله‌ی شیوع کرونا تهیه کنیم تا به حفظ آرامش و اعتماد به نفس خانواده کمک کرده باشیم.
برای کودکان و نوجوانانتان در خانه وقت بیشتری اختصاص دهید
آیا به سر کار نمی‌روید؟ مدرسه‌ها فعلاً تعطیل شده‌اند؟ در مورد درآمدتان نگران هستید؟
اگر احساس اضطراب و پریشانی می‌کنید، این حسی طبیعی است، اما در حال حاضر شما شانس و فرصت این را دارید که با فرزندان خودتان رابطه‌ی بهتری برقرار کنید.
سعی کنید با فرزند و فرزندانتان رابطه‌ی سرگرم‌کننده و مستقیم برقرار کنید؛ این کار، اعتماد به نفس خانواده را در ایام شیوع کرونا افزایش خواهد داد؛ چون وقتْ گذاشتن شما برای آن‌ها بخصوص به‌صورت دو نفره باعث خواهد شد که بیشتر احساس کنند که دوست داشته می‌شوند و مهم هستند و به این ترتیب اعتماد به نفس آن‌ها بالا خواهد رفت.
اگر چند فرزند دارید سعی کنید برای هر کدام زمان جداگانه‌ای اختصاص بدهید. این زمان می‌تواند از بیست دقیقه تا چند ساعت باشد، بستگی به نظر و تشخیص خودتان دارد.
می‌توانید هر روز سرِ ساعت مشخصی این کار را انجام دهید، به این ترتیب کودکان یا فرزندان جوانتان با اشتیاق منتظر آن ساعت سرگرم‌کننده خواهند بود و این خود رنگ و بویی به قرنطینه‌ی خانگی خواهد افزود.
از فرزندانتان بپرسید که دوست دارند در قرنطینه چه‌کارهایی انجام دهند.
دادن حق انتخاب به فرزندانتان اعتماد به نفس خانواده را بالا می‌برد. آن‌ها با این کار احساس خوبی پیدا خواهند کرد.
برخی فرزندان گاهی نمی‌خواهند که حتی در قرنطینه به خواهر یا برادر خود زیاد نزدیک شوند در این صورت دادن حق انتخاب به آن‌ها باعث می‌شود که بتوانند در این مورد حرف بزنند و نظر خود را بگویند.
برخی پیشنهادها برای بازی با فرزندان کوچک
- شکل و حالت قیافه‌ی کودکتان را تقلید کنید.
- برایشان آواز بخوانید و با قاشق و کاسه ارکستری راه بیندازید!
- برایشان کتاب قصه بخوانید، یا خودتان قصه بگویید یا عکس‌هایی را به آن‌ها نشان بدهید.
- در خانه برایشان موزیک مناسب پخش کنید.
- با آن‌ها بازیِ تمیز کردن خانه یا پخت و پز انجام دهید.
- به تکالیف درسی آن‌ها رسیدگی کرده و کمکشان کنید.
- اگر مقدور بود در حیاط خانه و اگر مقررات اجازه می‌داد در اطراف خانه با آن‌ها در هوای آزاد قدم بزنید.
برای افزایش اعتماد به نفس خانواده در ایام شیوع کرونا اگر فرزند نوجوان دارید می‌توانید این کارها را در ایام قرنطینه با آن‌ها امتحان کنید:
- در مورد چیزهایی که دوست دارند حرف بزنید: مثل ورزش، افراد مشهور، موزیک و دوستان صمیمی‌شان.
- اگر مقدور بود در حیاط خانه و اگر مقررات اجازه می‌داد در اطراف خانه با آن‌ها در هوای آزاد قدم بزنید.
- باهم و با موزیکی که فرزند نوجوانتان خیلی دوستش دارد ورزش کنید.
- برای ساعاتی هم که شده تلویزیون و تلفنتان را خاموش کرده و به حرف آن‌ها گوش کنید و در اختیار فرزندتان باشید.
در قرنطینه مثبت گرا باشید
شرایط قرنطینه بر اثر شیوع کرونا دامن‌گیر میلیاردها نفر شده است. مثبت گرا بودن آن هم وقتی که در محیط بسته و محدود خانه فرزندانتان کلافه‌تان می‌کنند کار مشکلی است.
بیشتر ما والدین مدام به آن‌ها می‌گوییم: «بس کن» یا «فلان کار را نکن» ولی نتیجه‌ی لازم را نمی‌گیریم.
اگر به‌عوض روش امر و نهی، با زبان تعریف و ستایش، آموزش درست به فرزندانمان بدهیم امکان اینکه به حرف ما گوش کنند بیشتر خواهد بود.
به این منظور ضمن به کار بردن زبان محبت آمیز و تشویق کننده در هنگام صحبت با فرزندانتان، این موارد را هم اجرا کنید:
رفتاری که دوست دارید داشته باشند را به آن‌ها بگویید:
وقتی این کار را انجام می‌دهید از کلمات مثبت استفاده کنید، مثلاً به‌جای اینکه به آن‌ها بگویید: «لباس‌هایت را این‌ور و آن‌ور پرت نکن»، بگویید: «لطفاً لباس‌هایت را جمع کن».
ارتباط گیری:
فریاد کشیدن بر سر فرزندانتان، هم به اضطراب شما و هم به ناراحتی آن‌ها خواهد افزود. همیشه با گفتن اسم فرزندتان توجه او را به مطلبی که می‌خواهید بگویید جلب کنید. وقت حرف زدن در قرنطینه، با صدا و لحن ملایم‌تری با فرزندانتان صحبت کنید.
رفتارهای درست فرزندانتان را تشویق کنید:
تشویق همان‌طوری که قبلاً هم اشاره شد یکی از بهترین راه‌های افزایش اعتماد به نفس خانواده است.
چه کودک خردسال و چه فرزند جوانتان را به خاطر رفتارهای درستش تشویق کنید. شاید در ظاهر، عکس‌العملی به تشویق شما نشان ندهند ولی مطمئن باشید که دوباره همان کار درست را انجام خواهند داد.
از سوی دیگر همین دیدن توجه مثبت شما به آن‌ها باعث القای حس اعتماد به نفس خواهد شد.
واقع گرا باشید:
برای یک کودک یا نوجوان و حتی فرزندان جوانمان مثلاً ساکت ماندن در تمام روز در قرنطینه کار بسیار دشواری است؛ پس واقع گرا بوده و بیش از اندازه از فرزندانتان انتظار رعایت همه چیز را نداشته باشید.
یک کودک یا نوجوان شاید بتواند پانزده دقیقه ساکت بماند ولی در اکثر موارد این‌طور نخواهد بود.
سعی کنید فرزندان جوانتان ارتباطات ایمن خود را حفظ کنند:
سعی کنید فرزندان جوانتان بتوانند ارتباطات سالم و ایمن خود را (مثلاً از طریق برخی شبکه‌های اجتماعی) با دوستانشان به‌طور غیرحضوری حفظ کنند.
هر قدر که این کار را باهم انجام دهید بهتر است.
برای وضعیت شیوع کرونا برنامه‌ریزی کنید
شیوع ویروس کرونا باعث به هم خوردن برنامه‌های بیشتر ساکنان کره‌ی زمین شده است.
اکنون لازم است که برای روزهای قرنطینه و ایام مراقبت‌های بهداشتی برنامه‌ریزی جدیدی داشته باشیم. یک برنامه‌ریزی انعطاف پذیر ولی مؤثر، به این منظور این کارها را می‌توانید انجام بدهید:
- به غیر از کارهای ثابتی که فرزندانتان انجام می‌دهند برای باقی زمان‌های آن‌ها هم یک برنامه‌ی زمانیِ منعطف در نظر بگیرید.
- زمان مدرسه‌ی بچه‌ها را لحاظ کنید و بر پایه‌ی آن برای سایر زمان‌های آن‌ها کارها و سرگرمی‌هایی در نظر بگیرید. مشخص بودن و اتصال این دو زمان‌بندی در قرنطینه (درس و اوقات فراغت) باعث خواهد شد که فرزندانتان آموزش‌های از راه دور خود را هم بهتر تعقیب کنند.
- هر روز با فرزندانتان ورزش کنید یا کاری کنید که آن‌ها روزانه به ورزش بپردازند. این کار، سطح استرس خانواده را پایین خواهد آورد.
به فرزندانتان در مورد رعایت فاصله اطلاعات کافی بدهید:
تمام هشدارهای مقامات بهداشتی را به فرزندانتان توضیح بدهید از جمله لزوم حفظ فاصله بخصوص در زمانی که خارج از خانه هستند، هم‌چنین می‌توانید در برخی موارد یادداشت‌هایی نوشته و برای دیدن سایر افراد آن یادداشت‌ها را در قسمت بیرونی خانه قرار دهید.
- پیشنهادهای احتمالی فرزندانتان را بشنوید و به‌طور جدی بررسی کنید.
- یاد دادن نکات بهداشتی و ایمنی در مورد ویروس کرونا باعث افزایش اعتماد به نفس خانواده خواهد شد.
دست شستن و رعایت اصول بهداشتی را حتی‌المقدور تبدیل به یک سرگرمی جذاب کنید:
- یک ترانه‌ی بیست ثانیه‌ای برای زمان شستن دست‌ها انتخاب کنید؛ مثلاً برای بچه‌های خردسال سه یا چهار بار آواز «تولدت مبارک» را هنگام شستن دست‌هایشان تکرار کنید.
- به بچه‌ها به خاطر دست شستن مداومشان پاداش بدهید یا تشویقشان کنید.
- یک بازی با جایزه تدارک ببینید که برنده‌ی آن کسی خواهد بود که کمترین تعداد دست زدن و لمس صورت و چشم‌هایش را داشته باشد، اعضای خانواده می‌توانند همدیگر را کنترل کرده و به‌محض مشاهده، تذکر دهند آمار فرد را در یادشان نگه دارند!
رفتار شما الگوی فرزندانتان است:
رعایت فاصله‌های بهداشتی و سایر نکات ایمنی توسط شما والدین و رفتار ملاطفت آمیز شما با بیماران یا افرادی که به کمک نیاز دارند بهترین و مؤثرترین آموزش برای فرزندانتان نیز خواهد بود. فرزندان کوچک و بزرگتان از شما خواهند آموخت.
در پایانِ هر روز یک تا چند دقیقه را به کارهای جالب و مثبت فرزندانتان اختصاص بدهید و با آن‌ها در باره‌ی آن اعمال مثبتشان صحبت کنید.
خودتان هم خودتان را به خاطر کارهایی که در آن روز به‌خوبی انجام داده‌اید تشویق کنید. شما یک ستاره هستید!
رفتارهای غلط در قرنطینه
- سعی کنید خیلی سریع متوجه رفتارهای بد فرزندانتان در قرنطینه شده و آن رفتار بد را به سمت رفتارهایی بهتر هدایت کنید.
- به‌محض اینکه احساس کردید بی‌قراری فرزندتان می‌خواهد شروع شود یک کار یا برنامه‌ی جالب را به او پیشنهاد کنید، مثلاً قدم زدن در حیاط یا اطراف خانه یا هر کاری که بی‌حوصلگی فرزندتان را کمتر کند.
دست نگه دارید
آیا شرایط ناشی از شیوع کرونا و ماندن در قرنطینه و برخورد با مشکلات بچه‌ها باعث شده که احساس کنید که دلتان می‌خواهد جیغ بکشید؟!
در چنین حالت‌هایی که اعصابتان به هم ریخته است حداقل، ۱۰ ثانیه هیچ کاری نکنید؛ پنج بار به آهستگی نفس عمیق بکشید و پس بدهید.
به دنبال این تمرین سعی کنید با آرامش جواب بدهید یا کار مورد نظرتان را دنبال کنید. میلیون‌ها نفر از والدین، مؤثر بودن این شگرد ساده را تأیید کرده‌اند.
فرزندان را با پیامد کارهایشان درگیر کنید
پیامد داشتن اعمال فرزندانتان مسئولیت‌پذیری را به آن‌ها می‌آموزد و اجازه می‌دهد که امکان کنترل فراهم شود. این کار بسیار بهتر از فریاد زدن یا حتی تنبیه بچه است.
- در صورت لزوم، قبل از اِعمال محدودیت برای فرزندتان آموزش‌هایتان را به او انتقال دهید.
- در هنگام اعمال محدودیت برای فرزندتان آرام باشید.
- محدودیت‌ها را طوری انتخاب کنید که برای فرزندتان قابل تحمل باشد؛ مثلاً گرفتن گوشی همراه فرزندتان به مدت چند ساعت مقدور است ولی به مدت یک هفته برای او خیلی دشوار خواهد بود.
- وقتی مدت زمان اعمال محدودیتی که برای فرزندتان مقرر کرده بودید تمام شد، به او فرصت انجام یک کار خوب داده و او را به خاطر انجام آن کار خوب تشویق کنید.
- هرچقدر ارتباط نزدیک دونفره با فرزندتان داشته باشید رفتارهای بد او در قرنطینه کمتر خواهد شد.
کارهای ساده را به عهده‌ی فرزندان کودک یا جوان خود بسپارید تا مسئولیت پذیری را یاد بگیرند. مطمئن شوید که قادر به انجام کاری که می‌خواهید به آن‌ها بسپارید خواهند بود و پس از آنکه آن کار را انجام دادند تشویقشان کنید.
آرام باشید و استرس را مدیریت کنید
ایام شیوع ویروس کرونا ایامی استرس زا است، آرام باشید و در مراقبت از خودتان دقت به خرج دهید تا بتوانید به فرزندان خود نیز کمک کنید.
شما تنها نیستید
میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا در وضعیتی مشابه با وضعیت شما هستند. بهتر است که یک نفر را پیدا کنید و در مورد حسی که از اوضاع دارید با او حرف بزنید و به حرف‌های او نیز گوش فرا دهید.
از شبکه‌های اجتماعی استرس زا دوری کنید.
زنگ تفریحی داشته باشید
برای اوقاتی که بچه‌ها خواب هستند یک برنامه‌ی جالب و سرگرم کننده برای خودتان تدارک ببینید.
فهرستی از کارهای دلخواهتان که می‌خواهید انجام دهید تهیه کنید. این حق شما است.
به حرف‌های فرزندانتان گوش کنید
پذیرای فرزندانتان باشید و حرف آن‌ها را بشنوید. آن‌ها به خاطر گرفتن کمک و اعتماد به نفس به سراغ شما خواهند آمد.
وقتی که آن‌ها احساس و برداشت خود را از شرایط قرنطینه و شیوع کرونا می‌گویند، حرف‌هایشان را بشنوید. سعی کنید به آن‌ها آرامش بدهید.
منبع (ترجمه و تلخیص):