ارتقای روابط بین فردی- نردبان خطرناک استنتاج و تعبیر!
یکی از مسئله‌های مؤثر در ارتقای روابط بین فردی، موضوع «نردبان استنتاج»، یا به بیان ساده‌تر نردبان تعبیر است.
موضوع نردبان استنتاج، نخستین بار در سال ۱۹۷۰ توسط استاد بازرگانی و آموزش، «کریس آرگریس» (Chris Argyris) مطرح شد. با «مدیر شاد» همراه باشید.
نقش نردبان استنباط در روابط بین فردی
آیا تاکنون برای شما نیز پیش آمده است که کسی یکی از گفته‌های شما را به نحوی عجیب تعبیر کند، طوری که از تعبیر و نتیجه‌گیری عجیب او متعجب شده باشید؟ و خود، با عصبانیت این نتیجه را گرفته باشید که افرادی علیه شما در حال فعالیت هستند و یا آیا خودتان حرف کس دیگری را این‌چنین تعبیر کرده‌اید؟! به این اتفاق، «صعود از نردبان استنتاج» می‌گویند، خطری بزرگ بر سر راه روابط بین فردی!
نردبان استنتاج عبارت است از انتخاب بخشی از یک اطلاعات و ترجمان آن به اصطلاحات خاص خودِ شخص و تفسیر کردن و رسیدن به یک نتیجه‌گیری نادرست در روابط بین فردی.
گرفتار شدن به روند صعود از نردبان استنباط، بسیار خطرناک است، چون همه‌چیز بسیار سریع در ذهن اتفاق می‌افتد و شخص، در جریان روابط بین فردی، از این موضوع که فقط بخشی از اطلاعات و داده‌های مربوط به موضوع را انتخاب کرده بی‌خبراست!
پله‌های نردبان استنباط و طرز عمل آن، طبق شکل در پی آمده عبارت است از:
مخزن داده‌ها- انتخاب داده‌ها- گمان‌ها- استنتاج (نتیجه‌گیری)- باور – عمل- بازگشت از طریق حلقه‌ی تکراریِ بازخورد به اطلاعات منتخب.
مثالی در مورد صعود از نردبان استنباط
۱. «جین» (Jane) و «ماری» (Mary) در ساعت ۱۰:۳۰ برای نوشیدن قهوه قرار داشتند.
۲. ماری، دیر به محل قرار رسید و توضیحی در مورد علت تأخیر خود نیز نداد و حتی به نظر می‌رسید که متوجه نیست که دیر کرده است.
۳. جین فکر کرد که ماری برای وقت خودش ارزش بیش‌تری از وقت او قائل است!
۴. به دنبال گمان فوق، او نتیجه گرفت که به‌احتمال‌زیاد امکان دیدار آن‌ها در آینده کم است؛ چون مری از روی خودپسندی، چندان به دیدار با او علاقه‌مند نخواهد بود!
۵. درنتیجه، وقتی مری پیشنهاد ملاقات در هفته‌ی آینده را داد، جین این پیشنهاد را رد کرد و در پایان، مری مشاهده کرد که جین مایل به ملاقات مجدد با او نیست!
تأخیر ماری می‌توانست علت‌های ساده و متعددی داشته باشد که ماری هیچ‌یک از آن‌ها را توضیح نداده بود، مانند حضور در مطب دکتر، یا کُند کار کردن ساعت ماری! جین در این قضیه، بدون این‌که در مورد علت تأخیر ماری، نظر مشخصی در میان باشد، به این نتیجه رسید که ادامه‌ی دوستی با ماری ارزشی ندارد!
پس باید بدانید که امکان این هست که در روابط بین فردی، در زیر انتخاب داده‌هایتان یک باور یا پیش‌فرض وجود داشته باشد که بدون این‌که متوجه باشید؛ باعث صعود شما از نردبان استنتاج شود!
برای دور شدن خودتان و دیگران، از نردبان استنتاج و تعبیر، از راه‌کارهای زیر استفاده کنید:
• نخست به خود یادآوری کنید که در گذشته، شما نیز مانند هر انسان دیگری استنتاج‌های نادرستی از رفتار افراد داشته‌اید.
• آموزش «ریک روس» (Rick Ross) در مورد روابط بین فردی را به کار ببرید:
۱. شما می‌توانید از نحوه‌ی استدلال و محاکمه کردن افراد در ذهن خودتان بیشتر آگاه باشید.
۲. مطمئن باشید که دیگران در مقابل اندیشه‌های شما، دلایل دفاعی خواهند داشت.
۳. از دیگران، سؤال‌هایی در مورد آنچه فکر می‌کنند بپرسید و فرضیه‌هایتان را محک بزنید. به‌عبارت‌دیگر در اینجا انجام پرس‌وجو ضروری است.
موارد فوق را در مثال جین و مری، پیاده می‌کنیم. جین می‌تواند با هریک از گفته‌ها یا سؤال‌های زیر باب گفتگو در مورد علت تأخیر ماری را باز کند:
جین: آیا همه‌چیز مرتب است؟ – امروز صبح وضعیت ترافیک چطور بود؟ ساعت ۱۰:۳۰ برای تو خیلی زود است، باید دیرتر قرار می‌گذاشتیم- امروز به خاطر رسیدن به‌قرار به‌زحمت افتادی- در چنین مواقعی می‌توانی به من خبر بدهی و قرار دیگری بگذاریم.
حال، ماری هنگامی‌که جین به او گفت که هفته‌ی بعد، قادر به دیدار با او نیست، می‌توانست چنین سؤالی را مطرح و او را وادار به بیان علت تصمیم خود کند:
ماری: خوب هستی؟ امروز صبح خیلی کم‌حرف بودی!
توجه داشته باشید که برای محک زدن پیش‌فرض‌هایتان نباید هر سؤالی یا حرفی را بی‌محابا مطرح کنید. در این مورد باید سؤال‌ها و حرف‌هایتان را به‌دقت انتخاب کنید. در مورد انواع سؤال‌ها در روابط بین فردی، در مقاله‌ای دیگر توضیح خواهیم داد.
در پایان، بار دیگر یادآوری می‌کنیم که در جریان روابط بین فردی، هنگام انتخاب اطلاعاتِ مربوط به یک موضوع دقت کنید. به‌احتمال‌قوی به‌صورت ناخودآگاه، آن قسمت از داده‌ها را انتخاب کرده‌اید که تأییدکننده‌ی باورهای قبلی شما است. بهتر است آن‌ها را بررسی کنید.
منبع (ترجمه و تلخیص):
https://www.skillsyouneed.com/ips/ladder-of-inference.html