۳ نوع نداشتن اعتمادبه‌نفس در ازدواج

در این مقاله سه نوع نداشتن اعتماد به نفس در ازدواج، (عادی، زیاد و «گاموفوبیا») بررسی و راه‌کارهایی برای برطرف کردن هر سه نوع، توضیح داده شده است. با وب‌سایت مدیر شاد همراه باشید.

آیا نداشتن اعتماد به نفس در ازدواج امری طبیعی است؟

برخلاف تصور اغلب اشخاص، نداشتن اعتماد به نفس در ازدواج تا درجاتی امری طبیعی محسوب می‌شود زیرا تصمیم به ازدواج، یک تصمیم مهم است که دگرگونی‌هایی اساسی در زندگی فرد به وجود می‌آورد و اندیشیدن به آن‌ها خواه‌ناخواه استرس‌زا خواهد بود.

اگر مشکلتان این نوع از نداشتن اعتماد به نفس در ازدواج است؛ نخست سعی کنید با این موضوع به‌طور عقلانی برخورد کنید و دلیل ترس خود را بفهمید. در این میان نکته‌ی مهمی که وجود دارد؛ تشخیص ترسِ کاذب از ازدواج و ترس از مشکلات مالیِ پس از ازدواج است و یا تشخیص دادن این نکته که مشکلات مالی، بهانه‌ای برای ترس از خودِ ازدواج نباشد؛ مهم محسوب می‌شود.

تکیه‌ی ما در این مقاله بر تشخیص و رفع ترس‌های کاذب و روانی متمرکز است.

به خودتان روحیه دهید و اگر نتوانستید با تفکر و به‌طور عقلانی دلیل ترس خود را از ازدواج کشف کنید یا احساس کردید که ریسک‌های ذاتیِ ازدواج، شما را خیلی بیشتر از حد معمولی می‌ترسانند؛ با استفاده از شیوه‌هایی که در ادامه‌ی مقاله خواهیم گفت؛ نداشتن اعتماد به نفس در ازدواج را ریشه‌یابی کرده و آن را در ذهن خود برطرف کنید.

انواع نداشتن اعتماد به نفس در ازدواج

گفتیم که نداشتن اعتماد به نفس در ازدواج در حد استرس یا ترس‌های اولیه تا حد زیادی طبیعی است اما دو نوع دیگر از عدم وجود چنین اعتمادبه‌نفسی وجود دارند که طبیعی نیستند:

نداشتن اعتماد به نفس در ازدواج، نوع اول:

عبارت است از ترس زیاد از ازدواج یا بزرگ‌نماییِ بیش‌ازحدِ مشکلات فعلی یا احتمالی در آینده یا بهانه کردن مشکلی خاص برای ازدواج نکردن درحالی‌که علت اصلی، عاملی دیگر است.

در این حالت، برای رهایی از نداشتن اعتماد به نفس در ازدواج این شیوه‌ها را به ترتیب انجام دهید:

۱. سعی کنید در درونتان علت نداشتن اعتماد به نفس در ازدواج را کشف کنید: اگر قبلاً رابطه یا رابطه‌هایی داشته‌اید؛ آن‌ها را مجدداً در ذهن خود ارزیابی کنید. آیا به آن افراد زیانی وارد کرده‌اید؟ یا برعکس، به شما زیانی وارد شده است؟

در این زمینه به موارد مختلف فکر کرده و آن‌ها را به‌عنوان واقعیت‌هایی که متعلق به گذشته بودند بپذیرید و خود را آماده‌ی پذیرش رابطه‌ای بر محور ازدواج کنید.

به این منظور، برنامه‌ریزی‌هایی انجام دهید؛ مثلاً تغییراتی در عادت‌های رفتاری و کاری خود که شما را به‌طور صحیح با افراد مناسب دیگری مربوط کند ایجاد کنید.

۲. به تعهدهای کوتاه‌مدت و بلندمدت خود بیندیشید: آیا شما کسی هستید که در حال حاضر باید تا چندین سال اقساط خودرو، خانه یا سایر موارد را بپردازید؟ آیا زیر بار تعهد بدهی‌های کوتاه‌مدت یا بلندمدت قرار دارید؟

شاید تعجب کنید ولی ازلحاظ روانی یکی از دلایل ترس از ازدواج، می‌تواند ناشی از قرار داشتن فرد در زیر بار تعهدهای مالی یا مشابهِ چنان تعهداتی باشد!

حس فشار ناشی از چنین تعهدهایی با این‌که آن تعهدها ظاهراً هیچ تشابه و سنخیتی با موضوع ازدواج ندارند؛ به‌شدت تقویت‌کننده‌ی نداشتن اعتماد به نفس در ازدواج نیز هستند؛ زیرا موضوع ازدواج، به‌خودی‌خود، تعهد بلندمدت و دائمی را به یاد فرد می‌اندازد و چون تجربه‌ی روانی او از تعهدهای بلندمدت موجود در زندگی‌اش، تجربه‌ای مبتنی بر استرس و محدودیت و درنتیجه ناخوشایند است؛

لذا این امر گاه سبب نداشتن اعتماد به نفس در ازدواج که تعهدی بزرگ و طولانی است نیز می‌شود.

به‌عبارت‌دیگر، تأثیر استرس و فشارهای سایر تعهداتِ مختلف فرد، می‌تواند در ناخودآگاه او زمینه‌ساز نداشتن اعتماد به نفس در ازدواج از منظر فرار از فشار و عواقب هر نوع تعهدی شود.

۳. اثرات روحیِ سایر تعهدات خود را بررسی کنید: گذشته از تعهدات مالی، امکان دارد که فرد به خاطر داشتن دو نوع تعهد دیگر نیز در ناخودآگاه خود تعهدگریز شود و از تعهد ازدواج نیز ناخودآگاه بهراسد.

یکی از این تعهدها «وقف کردن خود» (Dedication) است؛ مانند وقف کردن خود به نگهداری از پدر، مادر، برادر یا خواهر و زیر بار مسئولیت بودن به خاطر چنین شرایطی یا مشابه آن.

نوع دیگری از تعهد که می‌تواند خاطره و حسی منفی در ناخودآگاه انسان ایجاد کند؛ «محدودیت (اجبار)» (Constraint) است؛ به‌عنوان‌مثال، مجبور بودن به کار کردن با شخصی خاص برای همیشه یا برای مدت طولانی که متضمن رنج یا حس منفی باشد.

وجود زمینه‌های تعهد و محدودیتِ آزاردهنده در زندگی یک انسان می‌تواند جزو عوامل زمینه‌ساز و ایجادکننده‌ی نداشتن اعتماد به نفس برای ازدواج شود.

با بررسی تمامی این موارد، در صورت پی بردن به یک یا چند مورد از آن‌ها در زندگی خودتان، موضوع را در ذهن خود تجزیه‌وتحلیل کرده و به این موضوع بیندیشید که تعهد ازدواج الزاماً یک تعهد محدودکننده‌ی منفی نیست و بسیاری مزایای دیگر نیز دارد.

۴. ترس از تغییر عقیده و عدم تعهد پس از ازدواج: اگر چنین هراسی دارید تمرین‌های ذهنیِ در پی آمده را انجام دهید:

• هر دوره‌ی سخت، گذرا است. این نکته را مدام به خود یادآوری کنید. بعد از ازدواج نیز اگر سختی‌هایی پیش بیاید؛ همگی گذرا خواهند بود.

• فکر نکنید که پس از ازدواج فقط شما متعهد خواهید ماند. چه خانم باشید و چه آقا، همیشه به خود یادآوری کنید که در زندگیِ مشترکِ پیش رویتان، همسر شما نیز به‌اندازه‌ی شما یا حتی بیشتر، در زیر بار مسئولیتی مشترک خواهد بود؛ پس در این زمینه نیز خود را تنها مپندارید.

نداشتن اعتماد به نفس در ازدواج، نوع دوم:

نداشتن اعتماد به نفس در ازدواج به دلیل مبتلا بودن به مشکل روحیِ «ترس از ازدواج» که «گاموفوبیا» (gametophobia) نامیده می‌شود و باید توسط روان‌پزشک درمان شود.

این کلمه اصطلاحی یونانی است که از دو کلمه‌ی gamete به معنای «همسر» و gamine به معنای ازدواج کردن است.

در زبان انگلیسی، کلمه‌ی gamete به معنای «سلول جنسی قابل تکثیر» در زن و مرد است.

کلمه‌ی گاموفوبیا در اصطلاح روان‌پزشکی به معنای ترس از ازدواج به کار می‌رود.

منظور اصلی از این اصطلاح، ترس از تعهد دادن و بخصوص تعهد ازدواج است و حس آن، هراس از صادق ماندن به ارتباط ثابت و همیشگی با یک نفر است.

این ترس از ازدواج بیشتر در نزد پسران دیده می‌شود؛ زیرا یک پسر برای به استقلال رسیدن باید سدی به نام محبت مادری را پشت سر بگذارد. گاهی براثر شرایط پیرامونی، این پدیده می‌تواند نوعی ترس از صمیمیت با جنس مخالف را در درون پسر، نهادینه کند.

به‌عنوان‌مثال؛ آیا دیده‌اید که پسر نوجوانی در نزد دوستانش از مادرش به خاطر محبتی که به او کرده ناراحت شود؟ چراکه می‌ترسد در نزد رفقایش فاقد استقلال و به‌اصطلاح، «بچه‌ننه» جلوه کند؛ این حالت و این ترس، شباهتی جزئی و اولیه با ترس موجود در حالت گاموفوبیا دارد.

گاهی این فرایند استقلال یافتن از مادر در درون یک پسر به همه‌ی زنان تسری داده می‌شود، ازجمله مهم‌ترین دلیل‌های این اتفاق، داشتن تجربه‌ی ناموفق عاطفی، روی دادن طلاق در خانواده، افکار منفی در مورد ازدواج، تحت تأثیر قرار گرفتن در رابطه با آمار طلاق، خیانت، اختلافات خانوادگی، افسردگی و شکست عاطفی در اعضای خانواده یا آشنایان است.

از علایم گاموفوبیا می‌توان به اجتناب کامل از بحث در مورد ازدواج، عزت‌نفس پایین، پرخاشگری یا حملات توأم با وحشت در موقع فکر کردن یا صحبت در مورد ازدواج و حتی بروز برخی علایم فیزیکی مانند تهوع، درد در ناحیه‌ی شکم، عرق کردن یا خستگی اشاره کرد.

درمان گاموفوبیا در حیطه‌ی تخصص روان‌پزشک است و معمولاً طبق تشخیص روان‌پزشکِ مربوطه با یکی از روش‌های در پی آمده درمان می‌شود:

• مواجهه‌ی درمانی: بحث درباره‌ی ازدواج و روبرو شدن با مسئله‌ی ازدواج، تحت نظر روان‌پزشک

• خانواده‌درمانی: همکاری خانواده و روان‌پزشک برای درمان فرد

• رفتاردرمانی: کمک روان‌پزشک به فرد برای یافتن علت اصلی ترس از ازدواجش

• دارودرمانی: در اکثر موارد، برای درمان داروییِ این مشکل، داروهای ضدافسردگی توسط روان‌پزشک تجویز می‌شود.

نظر شما در مورد نداشتن اعتماد به نفس در ازدواج چیست و این موضوع چه علل دیگری می‌تواند داشته باشد؟